Biblia

ks_andrzej

Biblia, Pismo Święte (z greckiego βιβλίον, biblion – mała księga, l.m. βιβλία, biblia – małe księgi) – zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie po hebrajsku, aramejsku i grecku, uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczególne jej części posiadają odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się Stary Testament i Nowy Testament.

Tora - (hebr. תורה Tora - prawo, nauka, droga, dosł. nauczanie). Najważniejszy tekst objawiony judaizmu, składający się z 5 ksiąg w języku hebrajskim, spisanych wedle tradycji przez Mojżesza na polecenie Boga. W skład Tory wchodzą (kursywą transkrypcja nazwy hebrajskiej, stanowiącej pierwsze słowa danej księgi, w nawiasach chrześcijańskie nazwy polska i łacińska):
1. בראשית - Bereszit (tłum. "Na początku"; pl. Księga Rodzaju łac. Genesis)
2. שמות - Szemot (tłum. „Imiona"; pl. Księga Wyjścia; łac. Exodus)
3. ויקרא - Wajikra (tłum. "I zawołał"; pl. Księga Kapłańska; łac. Leviticus)
4. במדבר - Bemidbar (tłum. "Na pustyni"; pl. Księga Liczb; łac. Numeri)
5. דברים - Dwarim (tłum. "Słowa"; pl. Księga Powtórzonego Prawa; łac. Deuteronomium)

Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem, a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis kształtowania się narodu i kultu za czasów Mojżesza poprzedzony jest znajdującymi się w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela (dzieje Patriarchów: Abrahama, Izaaka oraz Jakuba i jego synów).

Septuaginta (łac. siedemdziesiąt; oznaczana też rzymską liczbą LXX oznaczającą 70) – pierwsze tłumaczenie Biblii hebrajskiej na grekę. Nazwa pochodzi od liczby tłumaczy, którzy mieli brać udział w pracach nad przekładem. Mieli oni pracować osobno, a potem wymienić się efektami tłumaczenia i ustalić ostateczną wersję dzieła. Gdy ukończyli translację, wówczas okazało się, że poszczególne teksty tłumaczenia są identyczne, co odebrano jako znak od Boga.

Wulgata (od łac. versio vulgata, przekład rozpowszechniony, popularny) – przekład Biblii na łacinę wykonany przez św. Hieronima na przełomie IV/V w.

Na przestrzeni dziejów kanon ksiąg wchodzących w skład Biblii zmieniał się w obrębie każdej z wielkich religii monoteistycznych. Dotyczy to w szczególności chrześcijaństwa, w którego łonie bardzo długo trwały dysputy na temat kanonu, zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu. Pierwsze zatwierdzenie kanonu chrześcijańskiego nastąpiło w 397 roku na Synodzie Kartagińskim, który ostatecznie odrzucił część ksiąg krążących jako listy i ewangelie, zwane obecnie apokryfami lub pseudoepigrafami. Kanon Biblii w wersji katolickiej został potwierdzony na soborze trydenckim w 1546 roku.

Na Stary Testament składa się 46 ksiąg (lub 47 jeśli za odrębną księgę uznać List Jeremiasza, który w wydaniach katolickich stanowi 6 rozdział Księgi Barucha). Księgi te powstawały w okresie od XII do II wieku p.n.e. i dzieli się je na: księgi historyczne, księgi profetyczne oraz księgi dydaktyczne. Według innego podziału, mającego korzenie w judaizmie są to: Pięcioksiąg Mojżeszowy (hebr. Tora), Prorocy (hebr. Newiim) i Pisma (hebr. Ketuwim).
Na pięcioksiąg składają się:
• Rodzaju
• Wyjścia
• Kapłańska
• Liczb
• Powtórzonego Prawa

Dla judaizmu i islamu święte są także wszystkie pozostałe księgi Starego Testamentu. Są to oprócz Tory:
• Księgi proroków – w nich zawarte są wszystkie kolejne proroctwa, czyli zgodnie z tradycją treści, które prorocy na zlecenie Boga przekazywali wiernym. Często znajdują się tam również opisy dziejów poszczególnych proroków.
o Jozuego
o Sędziów
o 1 i 2 Samuela (2 księgi)
o 1 i 2 Królów (2 księgi)
o Izajasza
o Jeremiasza
o Ezechiela
o Dwunastu proroków mniejszych (Ozeasza, Joela, Amosa, Abdiasza, Jonasza, Micheasza, Nahuma, Habakuka, Sofoniasza, Aggeusza, Zachariasza, Malachiasza)

• Księgi hagiograficzne – dzielą się one na księgi poetyckie, będące zbiorami pieśni, przysłów, kazań i poematów, które uznano za święte, oraz księgi o charakterze historyczno-legendarnym opisujące dzieje osób, które były dla żydów ważne ze względów religijnych, ale nie zostały uznane za proroków.
o Psalmów
o Przysłów
o Hioba
o Pieśń nad pieśniami
o Rut
o Lamentacje Jeremiasza (Treny)
o Księga Koheleta (Eklezjastesa, Kaznodziei)
o Estery
o Daniela
o Ezdrasza
o Nehemiasza
o 1 i 2 Kronik (2 księgi)

Nowy Testament
Dla chrześcijan, uznających świętość Starego Testamentu, podstawowe znaczenie ma również Nowy Testament spisany w języku greckim, w latach 52 – 98 n.e. Treścią Nowego Testamentu jest ewangelia, czyli "Dobra Nowina", o królestwie Bożym i o zbawieniu głoszona przez Jezusa Chrystusa i jego uczniów, a także dzieje pierwszych gmin chrześcijańskich. Judaizm i islam nie uznają Nowego Testamentu jako pism świętych, chociaż islam uważa Jezusa Chrystusa za proroka, a Koran powtarza niektóre opisy Ewangelii. Nowy Testament składa się z 27 ksiąg:
• Cztery Ewangelie – zapis zbawczego orędzia głoszonego przez Jezusa Chrystusa:
o Ewangelie synoptyczne: Mateusza, Marka, Łukasza
o Ewangelia Jana
• Dzieje Apostolskie – księga opisująca początki Kościoła, po wniebowstąpieniu Jezusa, ukazane na tle działalności niektórych apostołów (św. Piotr, św. Paweł, św. Jakub Starszy i Młodszy)
• księgi dydaktyczne – zbiór listów pisanych przez apostołów:
o 13 listów Pawła z Tarsu
o List do Hebrajczyków (powstały prawdopodobnie w środowisku pawłowym, skierowany do jednej z gmin judeochrześcijańskich, prawdopodobnie w Jerozolimie)
o 7 listów powszechnych (św. Jakuba, 1 i 2 św. Piotra, 1, 2 i 3 św. Jana, św. Judy Tadeusza)
• oraz Apokalipsa, zwana też Objawieniem (świętego) Jana – księga prorocka, której autorstwo przypisuje się Janowi Apostołowi.

Pismo święte jest wyjątkową księgą, gdyż ma Boga za Autora. Główny Autor nie pisał jednak Pisma św. własnoręcznie. Bóg natchnął ludzkich autorów ksiąg świętych. Ludzie stali się narzędziem, którym posłużył się Bóg, aby powstały księgi Pisma świętego. przy czym nie utracili oni swojej osobowości ani talentu, ani swoich indywidualnych cech, ani swego literackiego sposobu przedstawienia prawdy. Ludzie piszący księgi święte byli natchnieni przez Ducha Świętego. Ponieważ Pismo święte jest natchnione przez Boga, dlatego zawiera tylko to, co On sam chciał nam przekazać. Z faktu natchnienia wynika również to, że mówi ono prawdę.

Autorzy natchnieni, usiłujący przedstawić nadprzyrodzone i zbawcze prawdy, posługiwali się także określonym stylem literackim. Prawdą Pisma św. jest to, co autorzy chcieli wyrazić przy pomocy wybranego gatunku literackiego. I tak np. w poemacie o stworzeniu świata i człowieka (por. Rdz 1,1-2,3) jako prawdę należy przyjąć to, że wszystko zostało stworzone przez Boga, że stworzenia nie są bogami, dlatego nie należy ich czcić bałwochwalczo, że wszystko, co pochodzi od Stwórcy, jest dobre itp. Autor poematu nie chce nas natomiast przekonywać, że Bóg przez sześć dni się trudził nad stwarzaniem świata, a w siódmym - odpoczął. „Sześć dni"- to jedynie forma literacka, kompozycja utworu, wybrana przez autora natchnionego w tym celu, by pouczyć czytelnika o konieczności święcenia siódmego dnia tygodnia.

Pismo św. opisuje nam historię ludzkości od stworzenia świata aż po drugie przyjście Chrystusa w chwale w dniu paruzji. Poucza nas ono, że człowiek nie jest istotą porzuconą, zdaną na jakiś ślepy los czy przypadek. Przeciwnie, według nauki Pisma św., znajduje się on w rękach kochającej Istoty, Boga-Miłości. Od tego Boga wszystko zależy, a Jego jedynym pragnieniem jest doprowadzić nas do wiecznego szczęścia. Bóg ciągle działa, pomaga nam osiągnąć życie wieczne.